Friday, April 30, 2010

Raja Perempuan Bugis Makassar IV

 Sidenreng

1634 Adatuang We Abeng
Beliau menggantikan ayahnya Adatuang La Patiroi, tetapi di tahun yang sama beliau digantikan saudara laki-lakinya, La Makkaraka.

Sekitar 1700-an Adatuang Adi We Rakkia Karaeng Kanjenne
Menggantikan ayahnya, Adatuang La Mallewai.

Soppeng

… Soledatu We Tekewanua ri Soppeng
Menggantikan ayahnya , La Bang, menikah dengan La Temmapeo dan digantikan oleh putranya, La Makkanenga.

1707-? Soledatu We Adda
Menggantikan saudaranya, La Tenrisenge Towesa dan menikah dengan Arung Palakka ri Bone.

1724-38 Soledatu Batari Toja
Menggantikan saudaranya, La Pad dan kemudian digantikan saudaranya yang lain, La Mappasosong.

1820-28 Datuk Wa Tanriawani Aru Lapajung Matinroe ri Barunga

1895-1940 Soledatu Sitti Saenabe Aru Lapajung
Menggantikan kerabatnya dan menikah dengan La Pabeangi Aru Ganra, dan kemudian digantikan oleh anaknya, Andi Wanna.

Suppa

… Datuk We Tepulinge
Cucu laki-lakinya, La Putebubu dibaptis dengan nama Dom Joao.

Setelah 1544 Datuk Lampe Ellong
Cucu perempuan Dom Joao, beliau menggantikan ayahnya dan menikah dengan La Cellamata dan digantikan oleh Ratu Tosappe.

Sekitar 1600 Datuk Tosappae
Beliau digantikan kerabatnya, La Pancaitana.

Sekitar 1600 Datuk We Pasulle
Beliau menggantikan ayahnya, La Pancaitana . Menikah dengan La Patiroi dan digantikan oleh putranya, La Tenrisessi.

… Datuk We Tasi
Beliau digantikan oleh putranya, Todani yang mangkat pada tahun 1681.

1860-81 Datuk Basse Kajuwara Abdul Hadi Pelaiengi Passempa.
Beliau adalah putri dari Arung Kajuawara, La Tenrisukki, beliau kemudian digantikan oleh putrinya
 I Madellung Arung Kajuawara.

1881-1902 Datuk I Madellung Arung Kajuawara
Menggantikan ibunya, Basse Kajuawara, istri dari To Tompeng Aru Sengkang atau To Lampeng, yang merupakan Datu Suppa (1848-60) dan digantikan putra dari saudara perempuannya.

1950-59 Datuk I Suji
Putra beliau La kane (Koneng/Kuneng) saat ini merupakan pemimpin baru di Suppa.

Tallo

Sebelum 1590 I Sambo
Beliau menggantikan ayahnya, I Daeng Padulu, dan kemudian digantikan oleh suaminya, Tunijallo, yang juga adalah Raja Gowa, dan memerintah di Tallo sampai tahun 1590.

1767-77 I Sitti Saleh
Terlahir sebagai Putri Mahkota Taeng, beliau menggantikan Abdul Kadir II.

1814-24 Sultana Sitti Saleh II Karaeng Bontomasugi Tumenanga ri Kanatojena
Sitti Saleh II merupakan penguasa Tallo pertama setelah Gowa dan Tallo berpisah. Beliau adalah putri dari Safiudin Mappainga Karaeng Lempangang. Dan kemudian digantikan saudaranya, I Mappatunru, yang mangkat setahun kemudian.

1845-50 Sultana Batari Toja Sittie Aisya Karaeng Bontomasugi Tumenanga ri Bontomanai
Beliau menggantikan saudaranya, La Odanriu Karaeng Katangka.

Wajo

1925-46 Ranrang Toewa Andi Ninong
Beliau menikah dengan Andi Malingkaang ri Gowa. Andi Ninong diturunkan dari tahtanya oleh belanda pada tahun 1946 dan suaminya dibunuh oleh tentara belanda setelah perang dunia II, putrinya, Andi Muddariah merupakan figurl bangsawan kerajaan Wajo dengan gelar kebangsawanan Petta Ballasari. Karena beliau adalah salah satu dari Bangsawan murni Bugis Makassar.


A Vocabulary of the English, Bugis, and Malay Languages: Containing About 2000 Words
The Bugis (The Peoples of South-East Asia and the Pacific)

Friday, April 9, 2010

I Mangimangi Daeng Matutu Karaeng Bontonompo Sultan Muhammad Tahir Muhibuddin Tuminanga ri Sungguminasa (1906-1946)




Bersama Arumpone Andi Mappanyukki Datu Lolo ri Suppa yang juga adalah putra dari Raja Gowa XXXIV, I Makkulau Daeng Serang Karaeng Lembangparang Sultan Husain Tuminanga ri Bundu'na (1895-1906)









Making Blood White: Historical Transformations in Early Modern Makassar




Raja-Raja Kesultanan Gowa

I: Tumanurung Bainea (1320-45)
II: Tumasalangga Baraya (1345-70)
III: I Puang Loe Lembang (1370-95)
IV: I Tuniata Banri (1395-1420)
V: Karampang Ri Gowa (1420 – 1445)
VI: Tunatangkalopi (1445-50)
VII: Batara Gowa Tuminanga ri Paralakkenna (1450-60)
VIII: I Pakere’ Tau Tunijallo ri Pasukki (1460-1510)
IX: Daeng Matanre Karaeng Tumapakrisik Kallona (1510-47)
X: I Manriwagau Daeng Bonto Karaeng Lakiung Tunipallangga Ulaweng (1547-65)
XI: I Tajibarani Daeng Marompa Karaeng Data Tunibatte (1565, berkuasa selama 40 hari)
XII: I Manggorai Daeng Mametta Karaeng Bontolangkasa Karaeng Tunijallo (1565 – 1590)
XIII: Tepukaraeng Daeng Parabbung Tuni Pasulu (1590 – 1593)
XIV: I Mangarangi Daeng Manrabia Sultan Alauddin Tuminanga ri Gaukanna (1593 – 1639)
XV: I Manuntungi Daeng Mattola Karaeng Lakiung Sultan Malikul Said Tuminanga ri Papang Batuna
 (1639 – 1655)
XVI: I Mallombasi Daeng Mattawang Karaeng Bonto Mangape Sultan Hasanuddin Tuminanga ri Balla Pangkana (1655–1669)
XVII: I Mappasomba Daeng Nguraga Sultan Amir Hamzah Tuminanga ri Allu' (1669 -74)
XVIII: Mappaossong Daeng Mangewai Sultan Mohammad Ali Tumenanga ri Jakattara (1674-80)
XIX: I Mappadulung Daeng Mattimung Sultan Abdul Jalil Tuminanga ri Lakiung (1680-1709)
XX: La Pareppa To Sappewalie Sultan Abdul Jalil Matinroe ri Sombaopu (1709-11)
XXI: I Mappaurangi Sultan Sirajuddin Tuminanga ri Pasi (1711-24)
XXII: I Manrabia Sultan Najamuddin (1724-29)
XXIII: I Mappaurangi Sultan Sirajuddin Tuminanga ri Pasi (1729-35)
XXIV: I Mallawagau Karaeng Bontolangkasa Sultan Abdul Chair (1739-42)
XXV: I Mappababbasa Sultan Abdul Quddus (1742-47)
XXVI: Batara Gowa II (1753-67)
XXVII: I Malisujawa Daeng Riboko Arung Mampu Tuminanga ri Tompobalang (1767-70)
XXVIII: I Temmassongeng Karaeng Katangka Sultan ZainuddinTuminanga ri Mattanging (1770-78)
XXIX: I Mannawari Karaeng Bontolangkasa (1778-1810)
XXX: I Mappatunru Karaeng Lembangparang Tuminanga ri Katangka (1816-25)
XXXI: La Oddang Riu Karaeng Katangka Tuminanga ri Suangga (1825-45)
XXXII: I Kumala Karaeng LembangParang Sultan Abdul Kadir Muhammad Aidid Tuminanga ri Kakuasanna (1845-93)
XXXIII: I Mallingkaang Daeng Nyonri Karaeng Katangka Sultan Idris Tuminanga ri Kalabbiranna (1893-95)
XXXIV: I Makkulau Daeng Serang Karaeng Lembangparang Sultan Husain Tuminanga ri Bundu'na (1895-1906)
XXXV: I Mangimangi Daeng Matutu Karaeng Bontonompo Sultan Muhammad Tahir Muhibuddin Tuminanga ri Sungguminasa (1906-1946)
XXXVI: Andi Ijo Daeng Mattawang Karaeng Lalolang Sultan Muhammad Abdul Kadir Aidudin (1946-78)

Raja Gowa I – VIII Bertahta di Istana Tamalate


Friday, April 2, 2010

Figur Rakyat Muna



Orang Muna

Paling Kiri Adalah potret seorang Bangsawan, tengah dan paling kanan adalah rakyat jelata.

Raja Perempuan Bugis Makassar III

Pada beberapa dekade lalu berkembang wacana tentang Persamaan Hak, isu jender dan emansipasi perempuan. Namun, apabila kita melihat ke belakang, merangkum kembali sejarah panjang peradaban Bugis Makassar, Kita akan banyak menjumpai pemimpim-pemimpin perempuan yang memerintah kerajaan di seluruh pelosok semenanjung selatan pulau Sulawesi.

Majene

…Maradia I Sama To Buku
Beliau menggantikan ayahnya, Tomonge Alelanna dan menikah dengan Palebolebo.

1850-62 Maradia Passelepa
Saudara laki-lakinya, I Nyaring adalah penguasa di anak kerajaan Majene, ayahnya juga seorang Maradia di Majene.

Malusetasi

1906-17 Aru I Samatana

Maluwa

18… Aru sitra
Menggantikan saudaranya, Aru Tandi dan kemudian digantikan oleh kerabatnya, Aru Silassa.

Mario ri Awa

Sekitar 1860 Ratu Dara Wali

Rappang

14... Werepu Linge Manurung ri Akkajeng
Menikah dengan Manurung ri Bacukiki, dan digantikan oleh putrinya, Wepawawoi.

… Wepawawoi
Menggantikan ibunya, Werepu Linge dan digantikan oleh suaminya, Songko Pulawenge.

…Wecinnadio
Menikah dengan La Batara.

Sebelum 1607 Malangkanae
Beliau menggantikan suaminya, La Pasampo, dan digantikan oleh putranya, La Pakolongi, yang memerintah sekitar 1607, dan digantikan oleh putrinya, We Dangkau.

Setelah 1607 We Dangkau
Menikah dengan kerabatnya, La Patiroi.
… We Tasi
Menikah dengan La Billari ri Alitta. Beliau juga adalah penguasa di Suppa, ibunya adalah We Tenrilekki ri Alitta, We Tasi kemudian digantikan oleh putranya, Todani.

… We Madditana
Menggantikan ayahnya, La Maddinanca dan digantikan oleh putrinya, We Bangki.

Sebelum 1889 We Bangki
Menggantikan ibunya, We Medditana, dan digantikan oleh suaminya, La Pangoriseng, yang memerintah sampai tahun 1889. anak mereka, Sumanga Rukka memerintah pada tahun 1889-1904.

1904-08 I Njilitimo Aru Baranti
Menjadi penguasa setelah menggantikan saudara laki-lakinya, La Sadapotto (1904-05) kemudian digantikan oleh kerabatnya, I We Tanri.

1908-42 I We Tanri
Menggantikan kerabatnya, I Njilitimo Aru Baranti dan menikah dengan bangsawan Wajo, Andi Madakelleng.

1940- Adatuang Andi Tenri
Juga adalah penguasa Rappang 1911-1942, menggantikan ibunya, I Ba Eda.

Sanrabone

Sekitar tahun 1642 Karaeng I Pucu
Digantikan oleh saudaranya Tumenanga ri Buttana yang memerintah sampai tahun 1647.

1860 I Memang
Menggantikan sepupunya, I Patua, yang menggantikan ayahnya, Abdul Karim Tumenanga ri Laguruda.

Sawitto

Sekitar 1824 Adatuang Fatima Daeng Matene
Putrid dari Adatuang La Kuning Ahmad, yang juga adalah Datu’ Suppa, menikah dengan La Badilla Arung Batupute. Beliau kemudian digantikan saudaranya, Adatuang La Cebu, yang memerintah pada tahun 1831-1870, saudaranya yang lain, La Tenri alias La Bampe adalah Datu’ Suppa sampai tahun 1831, saudarinya juga adalah Arung Alitta, La Patta Cabalai.

1870-86 Adatuang Pasule Daeng Bulaeng
Juga merangkap Datu’ Suppa, beliuau adalah putri La Pancaitana, Adatuang Sawitto, Arung Rappang dan Datu’ Suppa. Putrinya adalah Arung Tenrilekke ri Alitta dan dua anak laki-lakinya, Adatuang La Tenripau ri Alitta dan Datu’ Tenrisessi ri Suppa.

1922-40 Adatuang I Ba Eda
juga dikenal sebagai La Baeda, beliau menggantikan ayahnya, Andi Tamma, dan menikah dengan Adatuang La Sadapotto ri Sidenreng (1904-05) saudarinya adalah Arung La Bode dari Alitta, beliau kemudian digantikan putrinya, Andi Tenri.

1940-42 Adatuang Andi Tenri
Juga Adalah penguasa Rappang 1908-42. Di Sawitto beliau menggantikan ibunya, I Ba Eda.

1951-… Adatuang Bau Rukiah
.